Przełącznik trybu
W zależności od warunków jazdy, obracając przełącznik 1, można wybrać jeden z następujących trybów:
- AUTO;
- 2WD;
- 4WD Lock.
Tryb „AUTO”
Aby włączyć ten tryb, obrócić przełącznik 1 do położenia „AUTO”.
Zasada działania
Automatyczny tryb "AUTO" rozdziela moment obrotowy silnika między przednią i tylną oś w zależności od warunków drogowych i prędkości pojazdu. Takie położenie poprawia przyczepność opon do nawierzchni. Z trybu tego należy korzystać na wszystkich typach dróg (droga sucha, pokryta śniegiem, śliska nawierzchnia, itd.) lub w przypadku holowania (przyczepy, przyczepy kempingowej, itd.).
Lampka kontrolna zapala się na tablicy wskaźników.
Tryb „2WD”
Aby włączyć ten tryb, obrócić przełącznik 1 do położenia „2WD”. Lampka kontrolna ‘ zapala się na tablicy wskaźników.
Zasada działania
Tryb „2WD” wykorzystuje jedynie koła przednie. Z trybu tego należy korzystać na drogach o suchej nawierzchni i dobrej przyczepności.
Aby wyłączyć ten tryb, obróć przełącznik 1 do położenia „AUTO”. Lampka kontrolna ‘ na tablicy wskaźników gaśnie.
Tryb „4WD Lock”
Aby włączyć ten tryb, obrócić przełącznik 1 do położenia „4WD Lock”. Przełącznik wraca następnie do położenia „AUTO”. Na tablicy wskaźników zapala się lampka kontrolna ’.
Zasada działania
Tryb „4WD Lock” rozdziela moment obrotowy między oś przednią i tylną, aby zapewnić optymalne wykorzystanie możliwości samochodu podczas jazdy terenowej. Z trybu tego należy korzystać wyłącznie podczas jazdy w terenie, poza obszarem drogi (np. błoto, duże wzniesienia, piach).
Aby wyłączyć ten tryb, obrócić przełącznik 1 w położenie "4WD Lock". Lampka ostrzegawcza na tablicy wskaźników gaśnie.
Uwaga: jeżeli prędkość pojazdu przekracza około 40 km/h w trybie „4WD Lock”, system automatycznie uruchamia tryb „AUTO”.
Lampka ostrzegawcza ’ gaśnie i zapala się lampka ostrzegawcza .
Cechy szczególne napędu na 4 koła
W przypadku włączenia trybu „AUTO” lub „4WD Lock” samochód może powodować więcej hałasu. Jest to normalne zjawisko.Jeżeli system wykryje różnicę w wymiarach kół przednich i tylnych (np. w przypadku niedpompowania opon, wyraźnego zużycia opon w jednej osi itd.), następuje automatyczne przełączenie na tryb „2WD”.
Na tablicy wskaźników pojawia się komunikat "4WD niedostępne złe opony". Należy jechać z umiarkowaną prędkością i jak najszybciej udać się do Autoryzowanego Partnera marki.
Rozwiązaniem tego problemu może być wymiana opon. Należy zawsze używać czterech identycznych opon (ta sama marka, taka sama struktura itd.) i o podobnym stopniu zużycia.
Jeżeli koła nadmiernie się ślizgają, mogło wystąpić przegrzanie podzespołów mechanicznych.
W takim przypadku:
- Najpierw zapala się lampka ostrzegawcza ’. Tryb „4WD Lock” jest nadal aktywny, jednak zalecane jest zatrzymanie pojazdu, gdy tylko będzie to możliwe, aby umożliwić ostygnięcie systemu (do momentu zgaśnięcia lampki ostrzegawczej);
- jeżeli koła nadal się ślizgają, system zostaje automatycznie przełączony na tryb „2WD”, w celu zabezpieczenia podzespołów mechanicznych.
Na tablicy wskaźników pojawia się komunikat „4WD Przegrzanie”. Dopóki tablica wskaźników wyświetla komunikat, trybu nie można zmienić.
Po zatrzymaniu silnika chłodzenie systemu może trwać do około pięciu minut.
Gdy system wykryje zbyt duży poślizg przednich kół, działanie silnika zostaje odpowiednio dostosowane w celu zmniejszenia poślizgu.
System zapobiegający blokowaniu kół w trybie LOCK
Gdy tryb 4WD Lock jest aktywny, zostaje włączony tryb terenowy ABS. W tym przypadku koła mogą się cyklicznie blokować, aby lepiej ustawić się na podłożu, co powoduje skrócenie drogi hamowania na niestabilnym gruncie. Dopóki tryb ten jest aktywny:
- sterowność pojazdu jest ograniczona podczas hamowania. Ten tryb działania nie jest więc zalecany w warunkach bardzo słabej przyczepności do podłoża (np. lód).
- mogą pojawić się pewne odgłosy dźwiękowe. Jest to zjawisko normalne i nie wynika ono z nieprawidłowego działania.
System kontroli toru jazdy i układ antypoślizgowy podczas jazdy terenowej
Podczas jazdy po grząskim gruncie (piach, błoto, głęboki śnieg), zalecane jest wyłączenie systemu ESC, poprzez wciśnięcie przełącznika „ESC”.
W takim przypadku aktywna jest tylko funkcja hamowania poszczególnych kół. Funkcja ta włączy hamowanie ślizgającego się koła lub kół, aby umożliwić przeniesienie momentu obrotowego na koła o najlepszej przyczepności. Jest to szczególnie przydatne podczas przejazdu przez most.
Wszystkie funkcje ESC zostaną włączone ponownie po przekroczeniu prędkości około 50 km/h (40 km/h w trybie 4WD Lock) albo po ponownym uruchomieniu silnika lub naciśnięciu przełącznika "ESC".
Nieprawidłowości w działaniu
Gdy system wykryje nieprawidłowości w działaniu, automatycznie uruchamia tryb „2WD”. Na tablicy wskaźników pojawia się komunikat "4WD Skontroluj" i zapalają się lampki ostrzegawcze ‘ i ©.
Należy jechać z umiarkowaną prędkością i jak najszybciej udać się do Autoryzowanego Partnera marki.
W przypadku nieprawidłowości w działaniu, może się zdarzyć, system nie będzie przełączać się na tryb „2WD” lub na tryb „4WD Lock”. Tryb „AUTO” pozostaje aktywny.
Należy jak najszybciej skontaktować się z Autoryzowanym Partnerem marki.
Yaris Cross to zupełnie nowy SUV w gamie Toyoty, który łączy atuty Yarisa – Samochodu Roku 2021, z zaletami SUV-ów. Nowy hybrydowy model z napędem na cztery koła doskonale poradzi sobie w lekkim terenie. Wyróżnia się w segmencie układem hybrydowym czwartej generacji oraz znanym z RAV4 elektrycznym napędem na cztery koła AWD-i, który całkowicie różni się od tradycyjnych napędów 4x4 pod względem konstrukcji i zasady działania. Wyjaśniamy, jak AWD-i jest zbudowany, jakie daje korzyści i dlaczego pojawia się wyłącznie w hybrydach.
Napęd na cztery koła bez wału napędowego
Inteligentny napęd AWD-i to sterowany przez komputer rozbudowany układ hybrydowy, w którym tylna oś jest napędzana przez dodatkowy, załączany w razie potrzeby silnik elektryczny. W tym rozwiązaniu nie ma żadnego mechanicznego połączenia między osiami, wału napędowego czy skrzyni rozdzielczej z reduktorem. Dzięki temu hybrydy z AWD-i zużywają niemal tyle samo paliwa co wersje z napędem na przód.
Nowoczesny system sterowany komputerem
Układ hybrydowy przy przedniej osi składa się z silnika benzynowego i elektrycznego oraz generatora ładującego baterię trakcyjną. Silnik napędzający tylną oś, który wraz z systemem hybrydowym tworzy AWD-i, jest zatem trzecią jednostką elektryczną w aucie. Pracą tych urządzeń zarządza sterownik PCU za pośrednictwem przekładni hybrydowej i konwertera, dzięki któremu można stosować mocniejsze silniki elektryczne przy utrzymaniu tej samej mocy i pojemności baterii. To sprawia, że hybrydy Toyoty mogą poruszać się ze znaczną prędkością w trybie elektrycznym, a ich bagażniki zachowują dużą pojemność.
„W Yarisie Cross działa taki sam system elektrycznego napędu na cztery koła jak w RAV4 Hybrid. Tym autem wjedziemy bez problemu w nierówny, a nawet lekko pagórkowaty teren. Gdy poruszamy się z pełną przyczepnością, wtedy zarówno w RAV4, jak i w Yarisie Cross używamy wyłącznie napędu przedniej osi. Ale gdy tę przyczepność stracimy, wtedy błyskawicznie uruchamia się elektryczny napęd tylnej osi. Samochód z tym rozwiązaniem jest dynamiczny, bezpieczny i oszczędny, bo dołączenie tylnego silnika elektrycznego nie powoduje zauważalnego zwiększenia zużycia paliwa. Bardzo dobre właściwości jezdne Yarisa Cross AWD-i to także efekt zastosowania wielowahaczowego tylnego zawieszenia” – wyjaśnił Robert Mularczyk, PR Senior Manager Toyota Motor Poland.
Jak działa napęd AWD-i
Silnik napędzający tylne koła działa niezależnie od napędu przedniej osi i jest automatycznie dołączany podczas ruszania lub jazdy po śliskiej nawierzchni, w zakręcie oraz na miękkim podłożu, zwiększając przyczepność, stabilność i sterowność w trudnych warunkach drogowych. Balans między napędzaniem kół przednich i tylnych jest dostosowywany automatycznie w proporcjach od 100:0 do 40:60. Przy stałej prędkości napęd przekazywany jest na koła przednie, by zapewnić niższe zużycie paliwa oraz większą skuteczność hamowania. AWD-i nie tylko wyraźnie poprawia własności jezdne i daje możliwość ciągnięcia sporej przyczepy, ale i ogranicza straty energii, zapewniając niższe zużycie paliwa, niż w przypadku pojazdów z konwencjonalnym napędem na cztery koła.
Skuteczność napędu AWD-i zwiększają specjalne tryby jazdy Trail i Snow. Tryb Trail ułatwia jazdę po nierównej drodze, gdy jedno z kół traci kontakt z podłożem. System automatycznie zahamuje kręcące się koło i przekazuje moment obrotowy na te koła, które mają przyczepność. W trybie Snow układ ogranicza reakcję pedału gazu, by pomóc w ruszaniu lub przyspieszaniu na śniegu i lodzie.
Napęd AWD-i pojawił się po raz pierwszy na polskim rynku w 2016 roku wraz z debiutem hybrydowej odmiany RAV4 czwartej generacji. Teraz w Europie napęd AWD-i jest dostępny w modelach RAV4 Hybrid, RAV4 Plug-in Hybrid, hybrydowym Highlanderze oraz w zupełnie nowym miejskim crossoverze Yaris Cross. Każdy z nich został opracowany w architekturze TNGA.
Napęd na cztery koła brzmi zachęcająco, producenci ochoczo piszą o różnych modelach z napędem 4×4. Okazuje się że pod tym określeniem kryją się często niestety działające w odmienny sposób systemy. Zbadajmy co tak naprawdę sprzedawca może mieć na myśli używając określenia „napęd na 4 koła”.
Stały napęd na cztery koła
Pierwotnym rodzajem napędu 4×4 jest napęd na cztery koła, który jest stały a moment obrotowy jest zawsze rozdzielany na dwie osie dzięki centralnemu mechanizmowi różnicowemu. Stały napęd na 4 koła posiadają modele takie jak Mitsubishi Lancer, Pajero, Toyota Land Cruiser czy Land Rover Discovery.
Stały Symetryczny napęd na 4 koła
Konstruktorzy w ramach poszukiwań najbardziej optymalnych rozwiązań stworzyli rodzaje napędu stałego symetrycznego i niesymetrycznego. Wariant symetryczny użyty jest w samochodzie Land Rover Defender, w którym moment obrotowy rozdzielany jest na obie osie po równo.
Stały niesymetryczny napęd na 4 koła
To taki w którym dystrybuowanie momentu obrotowego pomiędzy osie rozdzielane jest w zależności od potrzeb. Służy do tego mechanizm różnicowy. Drugim mechanizmem, który pozwala na niesymetryczny napęd jest sprzęgło wielopłytkowe.
Napęd na 4 koła dołączany ręcznie
To napęd, w którym jedna z osi jest napędzana w sposób stały, napęd drugiej osi może być dołączany za pomocą odpowiedniej dźwigni albo przycisku. Ten rodzaj napędu posiada Suzuki Jimmy, Nissan Patrol i Jeep Wrangler. W tych modelach cały czas napędzana jest tylna oś, z kolei przednia oś dołączana jest w razie potrzeby. Z napędu na przedniej osi powinniśmy korzystać jedynie w terenie, ponieważ na zwyczajnej gładkiej nawierzchni taki rodzaj napędu na 4 koła będzie raczej przeszkadzał, zamiast pomagać.
Dołączany automatycznie napęd na 4 koła
To kolejny rodzaj napędu na 4 koła, który jest rozwiązaniem pośrednim pomiędzy stałym napędem na 4 koła a napędem dołączanym ręcznie. Ten rodzaj napędu posiadają takie samochody jak Mitsubishi Outlander, Toyota RAV4, Suzuki SX4, Audi A3. W tym rozwiązaniu napęd jest bezpośrednio i stale przekazywany na jedną oś, natomiast automatyczne przekazywanie napędu na drugą oś następuje z pomocą sprzęgiełka wielopłytkowego, oczywiście w zależnośći od potrzeb.
Plusy i minusy napędu na 4 koła
Napęd na 4 koła daje więcej możliwości od pojazdów napędzanych na jedną oś, takie auto będzie się sprawowało lepiej na różnych nawierzchniach i przy różnej pogodzie. Posiadając napęd na 4 koła możemy dojechać dalej niż bez takiego dodatkowego napędu. Napęd taki zapewnia także większą przyczepność niż napęd na jedną oś, jednak w sytuacji gdy wpadamy w poślizg, wyjście z niego będzie bardzo trudne. Dzieje się to z tej przyczyny że samochód z napędem na 4 koła może wpadść w taki rodzaj poślizgu gdzie poślizg podsterowany (auto jedzie prosto), łatwo może przejść w poślizg nadsterowany, w którym auto zaczyna się obracać bez kontroli. Taka sytuacja utrudnia bardzo kontrolę nad pojazdem.
Kolejnym minusem samochodu z napędem na 4 koła są jego koszty w porównaniu do auta z napędem na jedną oś. Koszty utrzymania są również znacznie wyższe, ze względu na częstsze tankowania szczególnie, gdy decydujemy się na auto ze stałym napędem na 4 koła. Koszty ewentualnych napraw również są wyższe, ponieważ układ jest skomplikowany, złożony z wielu części, które mogą ulec awarii. Warto by decyzja o zakupie takiego samochodu miała inne uzasadnienie poza ekonomicznym. Taki samochód może się przydać tym, którzy muszą pokonywać trudne tereny, góry, lasy, podjazdy, dzikie, trudno dostępne miejsca.
Jakie auta z napędem 4×4 są dostępne na rynku
Dla tych wszystkich, którzy szukają dla siebie pojazdu 4 na 4 przedstawiamy listę tych najpopularniejszych o stałym napędzie na 4 koła:
Jak widać jest w czym wybierać, rynek wtórny także obfituje w ciekawe możliwości, unikajmy jednak ofert samochodów z napędem na 4 koła za kilka tysięcy złotych. Tak niska cena przeważnie zapowiada ogromne wydatki u mechanika niedługo po zakupie. Warto także sprawdzić przeszłość takiego samochodu w Autoraport, by uniknąć oszustwa podczas zakupu.
Jeśli uważasz ten tekst za pomocny, podziel się tym wpisem na Fb.